Damarları tıkıyor, ömrü çalıyor! Sofradaki sessiz katil

Her gün çayda, tatlıda, hatta hazır besinlerde kaşık kaşık tükettiğimiz şeker, saf bir tatlandırıcı olmaktan çok uzak.

Son bilimsel çalışmalar, çok şeker tüketiminin karaciğeri adeta bir toksin üzere yıprattığını, damar tıkanıklıklarının en önemli nedenlerinden biri olduğunu ve hayat mühletini kısalttığını gösterdi.

Uluslararası uzmanlar, şekerin karaciğer yağlanması, kalp-damar hastalıkları ve metabolik bozukluklar üzerindeki yıkıcı tesirlerine dikkat çekti.

İşte şekerin karaciğer ve genel sıhhat üzerindeki tehlikeleriyle ilgili çarpıcı gerçekler…

ŞEKERİN KARACİĞERE ZİYANI: YAĞLANMADAN SİROZA UZANAN YOL

Şeker, bilhassa fruktoz içeren yüksek fruktozlu mısır şurubu (HFCS) ve rafine şeker, karaciğerde önemli hasara yol açtı.

Karaciğer, fruktozu direkt yağa dönüştürüyor ve bu süreç, karaciğer yağlanması (non-alkolik yağlı karaciğer hastalığı – NAFLD) riskini artırdı.

The American Journal of Clinical Nutrition’da yayımlanan bir çalışma, çok şeker tüketiminin karaciğer yağlanmasını %25’e kadar artırdığını ve bu durumun siroza kadar ilerleyebileceğini gösterdi.

ABD’deki Johns Hopkins Üniversitesi’nden hepatolog Prof. Dr. Anna Mae Diehl, “Fruktoz, karaciğerde trigliserit birikimini hızlandırır. Bu, karaciğerin fonksiyonlarını bozarak iltihaplanmaya ve kalıcı hasara yol açar” dedi.

Karaciğer yağlanması, Türkiye’de de süratle yaygınlaştı. Ülkemizde obezite ve diyabet oranlarının artmasıyla, yetişkinlerin yaklaşık %30’unda karaciğer yağlanması görüldü.

İngiltere’deki King’s College London’dan beslenme uzmanı Prof. Dr. Emma Derbyshire, “Şekerli içecekler ve işlenmiş besinler, karaciğer yağlanmasının en büyük tetikleyicileri. Günde bir kutu gazlı içecek bile karaciğere önemli yük bindiriyor” diyerek tehlikeye dikkat çekti.

DAMAR TIKANIKLIKLARININ GÖRÜNMEZ SUÇLUSU

Şekerin damar sıhhati üzerindeki tesiri de alarm verici. Çok şeker tüketimi, kan şekeri düzeylerini yükselterek damar iç yüzeyinde hasara yol açıyor ve kolesterol plaklarının birikmesini hızlandırdı.

Circulation mecmuasında yayımlanan bir araştırma, yüksek şeker alımının damar tıkanıklığı riskini %30 artırdığını ve kalp krizi ile felç mümkünlüğünü yükselttiğini ortaya koydu.

Harvard Tıp Fakültesi’nden kardiyolog Dr. Frank Hu, “Şeker, berbat kolesterol (LDL) düzeylerini artırır ve damarların esnekliğini azaltır. Bu, damar tıkanıklıklarının ve kalp-damar hastalıklarının temel nedenlerinden biridir” dedi.

Şekerin damar sıhhatine ziyan verme sistemi, insülin direnciyle de ilişkili.

İnsülin direnci, yüksek kan şekeri düzeylerinin damar duvarlarında iltihaplanmaya yol açmasıyla damar sertleşmesini (ateroskleroz) tetikledi.

Avustralyalı beslenme uzmanı Dr. Joanna McMillan, “Damar tıkanıklığı yalnızca yağlı besinlerle ilgili değil. Şeker, damar sıhhatini sessizce yok eden bir faktör” dedi.

ÖMRÜ KISALTAN TATLI ALIŞKANLIK

Şekerin ömür mühleti üzerindeki tesiri, bilim dünyasının en çok tartıştığı bahislerden biri.

The Lancet Diabetes & Endocrinology’de yayımlanan bir çalışma, tertipli olarak şekerli içecek tüketenlerin, tüketmeyenlere nazaran ortalama 7-10 yıl daha kısa yaşadığını gösterdi.

Şeker, yalnızca karaciğer ve damar sıhhatini değil, birebir vakitte metabolik sendrom, diyabet ve obezite üzere hastalıkları tetikleyerek genel sıhhati tehdit etti.

ABD’deki Yale Üniversitesi’nden endokrinolog Dr. Robert Lustig, “Şeker, çağdaş diyetin en toksik bileşenlerinden biri. Kronik hastalıkların birden fazla, çok şeker tüketimiyle bağlantılı” dedi.

Şekerin yaşlanma üzerindeki tesiri de göz arkası edilemediğinin altı çizildi. Yüksek şeker alımı, glikasyon ismi verilen bir süreçle hücre hasarını hızlandırıyor ve erken yaşlanmaya neden oldu.

İngiltere’deki Oxford Üniversitesi’nden nörolog Dr. Susan Greenfield, “Şeker, hücrelerin yaşlanmasını hızlandırarak hem fizikî hem de zihinsel sıhhati tehdit ediyor” dedi.

UZMANLARDAN ACİL İKAZ: ŞEKERİ AZALTIN!

Uzmanlar, şeker tüketimini azaltmanın karaciğer ve damar sıhhatini müdafaanın en tesirli yolu olduğunu vurguladı.

Dünya Sıhhat Örgütü (WHO), günlük kalori alımının %10’undan azının eklenmiş şekerden gelmesini önerdi. Bu, yetişkin bir birey için yaklaşık 6-9 çay kaşığı şekere denk geldi. Lakin, gazlı içecekler, hazır besinler, tatlılar ve hatta “sağlıklı” etiketli eserlerde kapalı şeker bulunabildi.

Beslenme ve Diyet Uzmanı Özden Örkcü, “Paketli besinlerdeki zımnî şeker, karaciğer sıhhatini tehdit ediyor. Etiket okumayı alışkanlık haline getirin ve şekerli içecekleri suyla değiştirin” dedi.

Karaciğer sıhhatini desteklemek için lifli besinler, sebzeler ve sağlıklı yağlar önerildi. Enginar, sarımsak ve omega-3 açısından varlıklı somon üzere besinler, karaciğerin toksinlerden arınmasına yardımcı oldu.

Dr. Diehl, “Akdeniz tipi beslenme, karaciğer ve damar sıhhatini muhafazada en tesirli diyet. Şeker yerine taze meyveler ve tam tahıllar tercih edilmeli” dedi.

MUTFAKTA DEĞİŞİM ZAMANI

Şeker, her mutfakta ve sofrada yer alan bir alışkanlık olsa da, sıhhatimize verdiği ziyanlar göz arkası edilemez. Karaciğer yağlanması, damar tıkanıklığı ve kısalan hayat müddeti, çok şeker tüketiminin önemli sonuçları.

Uzmanlar, şeker tüketimini azaltarak ve sağlıklı beslenme alışkanlıkları benimseyerek bu risklerin önüne geçilebileceğini söyledi.