Esneme mevt getirebilir! Uzmanlardan hayat kurtaran ihtarlar

Esneme, ekseriyetle yorgunluk, sıkılganlık yahut oksijen eksikliğiyle ilişkilendirilir. Fakat uzmanlar, daima ve denetim edilemeyen esnemenin önemli sıhhat problemlerinin belirtisi olabileceği konusunda uyardı.

Uyku apnesi, hipotiroidizm, narkolepsi, hatta kimi nörolojik rahatsızlıklar, bu alışkanlığın altında yatan nedenler ortasında yer aldı.

Amerikan Uyku Tıbbı Akademisi (AASM) ve öbür bilimsel çalışmalar, daima esnemenin hafife alınmaması gerektiğini ortaya koydu.

Uluslararası uzmanlar, bu durumun hakikat teşhis ve tedaviyle ele alınması gerektiğini belirtti.

İşte daima esnemenin mümkün nedenleri, bilimsel destekleri ve yapılması gerekenler…

ESNEME: BEDENİN DOĞAL SİNYALİ Mİ, YOKSA TEHLİKE ÇANI MI?

Esneme, beynin oksijen düzeyini düzenlemesi, beden ısısını dengelemesi ve karbondioksiti atması için doğal bir sistem. Lakin sık ve denetim edilemeyen esneme, altta yatan sıhhat meselelerine işaret edebilir.

Journal of Clinical Sleep Medicine’de yayımlanan bir çalışma, gündüz çok esneme ve uykululuğun, obstrüktif uyku apnesi (OSA) hastalarının %70’inde görüldüğünü gösterdi.

Uyku apnesi, uyku sırasında teneffüsün tekrarlayan kesintilere uğraması sonucu oksijen eksikliğine yol açıyor ve bu da daima esnemeyi tetikledi.

ABD’deki Mayo Clinic’ten uyku tıbbı uzmanı Dr. Eric Olson, “Sürekli esneme, uyku apnesinin en yaygın belirtilerinden biri. Bu durum, kalp hastalıkları ve inme riskini artırabilir” dedi.

Tiroid hormonlarının düşük olması, metabolizmayı yavaşlatarak yorgunluk ve esneme üzere semptomlara yol açtı. Thyroid Research’te yayımlanan bir çalışma, hipotiroidizm hastalarının %60’ında gündüz uykululuğu ve çok esneme rapor edildiğini belirtti.

İngiltere’deki King’s College London’dan endokrinolog Prof. Dr. Stephanie Baldeweg, “Tiroid işlev bozuklukları, esneme üzere kolay görünen belirtilerle kendini gösterebilir. Erken teşhis için tiroid testleri kritik” dedi.

CİDDİ NÖROLOJİK SIKINTILARIN HABERCİSİ OLABİLİR

Sürekli esneme, ender durumlarda nörolojik bozukluklarla da kontaklı. Narkolepsi, multipl skleroz (MS) yahut birtakım ilaçların yan tesirleri, denetim edilemeyen esnemeyi tetikleyebilir.

Neurology mecmuasında yayımlanan bir çalışma, narkolepsi hastalarının %80’inde gündüz çok uykululuk ve esneme görüldüğünü, bu durumun toplumsal ve iş hayatını önemli formda etkilediğini gösterdi.

ABD’deki Stanford Üniversitesi’nden nörolog Dr. Emmanuel Mignot, “Narkolepsi, esneme ve ani uyku ataklarıyla kendini gösterir. Bu hastalar çoklukla ezkaza tembel yahut depresif olarak etiketleniyor” dedi.

Bazı antidepresanlar ve antipsikotikler üzere ilaçlar da esnemeyi artırabilir. Pharmacology Biochemistry and Behavior’da yayımlanan bir makale, seçici serotonin geri alım inhibitörlerinin (SSRI) esneme sıklığını artırabileceğini, bunun dopamin ve serotonin dengesizliklerinden kaynaklanabileceğini belirtti.

Avustralyalı nörolog Dr. Paul Griffin, “İlaç kaynaklı esneme, ekseriyetle doz ayarlaması yahut alternatif tedavilerle çözülebilir. Lakin bu durum, doktor kontrolünde değerlendirilmeli” dedi.

ESNEME VE KALP SIHHATİ: BEKLENMEDİK BİR BAĞLANTI

Sürekli esneme, dolaylı olarak kalp sıhhatiyle da ilişkilendiriliyor. Uyku apnesi, hipertansiyon ve kalp krizi riskini artırırken, esneme bu durumun erken bir belirtisi olabilir.

Circulation’da yayımlanan bir çalışma, uyku apnesi hastalarının %40’ında kardiyovasküler komplikasyonlar geliştiğini gösterdi.

Kanada’daki Toronto Üniversitesi’nden kardiyolog Dr. David Jenkins, “Sürekli esneme, uyku apnesinin bir sonucu olarak oksijen eksikliğini işaret edebilir. Bu, kalp ve damar sıhhati için önemli bir risk” dedi.

Amerikan Uyku Tıbbı Akademisi’nin (AASM) yayımladığı bir bildiri, gündüz uykululuğu ve esnemenin, trafik kazalarından ani mevt riskine kadar geniş bir yelpazede tehlikeler oluşturabileceğini vurguladı.

Dr. Olson, “Uykululuk ve esneme, kişisel bir sorun olmaktan çıkıp toplumsal bir sıhhat tehdidi haline geldi. Bilhassa araç kullanırken mikro uykular, hayati risk taşıyor” dedi.

HANGİ TESTLER YAPTIRILMALI?

Uzmanlar, daima esnemenin 2-3 haftadan uzun sürmesi durumunda aşağıdaki testlerin yapılmasını önerdi:

Uyku Çalışmaları (Polisomnografi): Uyku apnesi ve narkolepsi üzere durumları teşhis eder. Sleep Medicine Reviews’e nazaran, polisomnografi, uyku apnesi teşhisinde %95 doğruluk sağladı.

Tiroid İşlev Testleri (TSH, T3, T4): Hipotiroidizmi tespit etmek için temel testler. Dr. Baldeweg, “TSH testi, yorgunluk ve esneme üzere semptomların nedenini belirlemede birinci adım” dedi.

Tam Kan Sayımı (CBC) ve Ferritin: Anemi yahut demir eksikliğini kıymetlendirir. American Journal of Medicine’e nazaran, demir eksikliği, yorgunluk ve esnemenin yaygın bir nedeni.

Nörolojik Kıymetlendirme: MS yahut narkolepsi kuşkusu varsa, EEG yahut beyin MR’ı önerilebilir.

Kan Şekeri ve Elektrolit Testleri: Diyabet yahut dehidrasyon üzere metabolik sıkıntıları dışlar.

İngiltere’deki Oxford Üniversitesi’nden uyku araştırmacısı Dr. Emma Derbyshire, “Esneme, çoklukla zararsız görünse de, altta yatan önemli bir durumun belirtisi olabilir. Hakikat testler, teşhisi netleştirir” dedi.

UZMANLARDAN HAYAT KURTARAN ÖNERİLER

Uzmanlar, daima esnemenin altında yatan nedenleri belirlemek ve tedbir almak için şu tekliflerde bulundu:

Uyku Hijyenine Dikkat Edin: Günde 7-9 saat tertipli uyku, esnemeyi azaltabilir. Karanlık, sessiz bir uyku ortamı oluşturun.

Stresi Yönetin: Kronik gerilim, yorgunluk ve esnemeyi artırabilir. Yoga, meditasyon yahut nefes antrenmanları yararlı.

Sağlıklı Beslenin: Demir, B12 vitamini ve magnezyum açısından varlıklı besinler (ıspanak, kırmızı et, badem) eksiklikleri önler.

Fiziksel Aktivite: Haftada 150 dakika orta yoğunlukta antrenman, oksijen dolanımını güzelleştirir.

Doktora Başvurun: Esneme, uykululuk yahut konsantrasyon kaybıyla birlikteyse, bir uyku uzmanı yahut endokrinoloğa danışın.

ABD’deki Cleveland Clinic’ten nörolog Dr. Nancy Foldvary-Schaefer, “Sürekli esneme, bedeninizin size bir şeylerin yanlış gittiğini söylediği bir sinyal. Bu sinyali görmezden gelmek, önemli sıhhat meselelerine yol açabilir” dedi.

ESNEMENİZİ CİDDİYE ALIN

Sürekli esneme, yalnızca yorgunluk yahut sıkılganlık değil, uyku apnesi, tiroid bozuklukları yahut nörolojik problemler üzere önemli durumların habercisi olabilir.

Bilimsel çalışmalar, erken teşhisin hem komplikasyonları önlediğini hem de ömür kalitesini artırdığını gösterdi.

Uzmanlar, bu semptomu hafife almadan bir doktora başvurmanın ehemmiyetini vurguladı.