Zelzele korkusu yine canlandı! Çocuklarda ruh sıhhatine dikkat

Dr. Öğr. Üyesi Bülent Tansel, hem yetişkinler hem de çocuklar için uygulanabilir teklifleri paylaştı.

23 Nisan’da İstanbul’da meydana gelen sarsıntı, fizikî bir yıkıma neden olmasa da toplumda sarsıntı korkusunu tekrar gündeme gelirken, Bülent Tansel, ruhsal dayanak formüllerini kıymetine dikkat çekti.

Deprem kaygısıyla başa çıkmak için bilgi edinmek kıymetli diyen Tansel, bireylerin yaşadığı en temel hissin belirsizlik ve denetim kaybı olduğunu belirtti.

“PSİKOLOJİK HAZIRLIK, TRAVMATİK GERİLİM REAKSİYONLARININ KRONİKLEŞMESİNİ AZALTIR”

Tansel, zelzele öncesinde yapılan hazırlıkların sırf fizikî değil, birebir vakitte zihinsel dayanıklılığı da artırdığını belirterek, “Acil durum planı hazırlamak, çıkış yollarını belirlemek, zelzele çantası oluşturmak ve sistemli tatbikatlar yapmak, bireyin kendini daha hazırlıklı ve güçlü hissetmesini sağlar” sözlerini kullandı.

Yüksek gerilim anlarında bireylerin “savaş-kaç-donakal” yansıları verebildiğini belirten Tansel, nefes denetimi ve içsel telkinlerin bu süreçte tesirli olduğunu söz ederek, “Derin nefesler almak, beyne tehlikenin geçtiği sinyalini verir ve kalp ritmini istikrarlar. Kişi kendine ‘Hazırlıklıyım, sakin kalmalıyım’ diyerek yönlendirme yapabilir” halinde konuştu.

ÇOCUKLARDA ZELZELE KORKUSUNU ÖNLEMENİN YOLLARI

Çocukların sarsıntısı anlamakta ve hislerini tabir etmekte zorlandığını belirten Tansel, bu nedenle onlara yaşlarına uygun ve gerçekçi bir formda yaklaşılması gerektiğini vurgulayarak, “Çocuklara ‘korkmak olağandır fakat biz hazırlıklıyız ve birlikteyiz’ üzere iletiler verilmeli. Sarsıntıdan kaynaklı kaygıyı bastırmak yerine paylaşmak çok kıymetli. Bu tıp sözler hem itimat verir hem de hislerini anlamlandırmalarına yardımcı olur” açıklamasında bulundu.

Çocukların sarsıntıyla ilgili dehşetlerini oyun ve sanat yoluyla dışa vurabildiğini belirten Tansel, şu tekliflerde bulundu:

“Güvenli alanlar oluşturmayı öğretin.

Tatbikatları oyunlaştırarak öğretici hâle getirin.

Duygularını söz etmeleri için fotoğraf ve kıssa yollarını kullanın.

Yaşadıkları kaygılarını hikâyeleştirmeleri, fotoğraflar ve oyunlarla hislerini söz etmelerini sağlamak, iç görü geliştirmelerine ve farkındalık oluşturmalarına yardımcı olur.

Tansel, ebeveynlerin kendi telaşlarını çocuklara direkt yansıtmamaları gerektiğini vurgulayarak şu sözleri kullandı:

“Çocuklar, etraflarından çok etkilenir. Bu nedenle kriz anında sakin kalan bir ebeveyn, çocuğun duygusal istikrarını de korur. Bu sürecin sağlıklı halde atlatılabilmesi için birinci adım, hislerin bastırılmadan söz edilmesidir. Bireyler yaşadıklarını anlatma, paylaşma, yazıya dökme üzere yollarla hislerini dışa vurmalıdır.”

“DEPREM SONRASI TRAVMA BELİRTİLERİNİ TANIYIN”

İstanbul Gelişim Üniversitesi Psikoloji Kısım Lideri Dr. Öğr. Üyesi Bülent Tansel, yetişkinlerde sık görülen belirtilerin başında uykusuzluk, iştahsızlık, huzursuzluk, dikkat dağınıklığı ve suçluluk hissinin geldiğini söyledi. Çocuklarda ise alt ıslatma, parmak emme, kâbuslar, ayrılık derdi ve oyunlarda zelzele temalarının gözlemlenebileceğini belirterek, “Bu belirtiler doğal bir sürecin kesimi olabilir lakin uzun sürerse kesinlikle uzman dayanağı alınmalıdır” dedi.

Özellikle çocuklara yönelik düzenlenecek psiko-eğitsel küme çalışmalarının, hislerin tabir edilmesi ve manalandırılması açısından büyük yarar sağlayacağını belirten Tansel, bu cins kümelerde çocukların yalnız olmadıklarını fark ettiklerini ve duygusal olarak rahatladıklarını söyledi.